Sjellja njerëzore, fokus kryesor i analizës së një vepre letrare

Profesori i letërsisë, Daniel R. Schwarz, pohon që në leximin e veprave letrare, përqendrimi ynë duhet të jetë në sjelljen njerëzore, dhe në një intervistë për Klan Kosovën ai i jep argumentet e tij se pse mendon kështu.
“Mendoj që mund të jetë disi e përcaktuar kulturalisht. Tradita angleze dhe amerikane ka qenë e prirë se sa ajo evropiane që të merret më shumë me gramatikën e motiveve. Tradita evropiane, madje në film po aq sa në letërsi, është më e prirë që t’i integrojë konsideratat politike. Jo gjithmonë, por kur mendoni për Honore de Balzakun, apo kur mendoni për rusët, ka një shikim implicit hedhur politikës”, ka thënë Schwarz për Klankosova.tv.
“Mirëpo, mendoj që sjellja njerëzore është ajo që na intereson më së shumti. Sigurisht, tradita e letërsisë anglo-amerikane bën që të jemi të interesuar në gramatikën e motiveve. Mirëpo, mendoj që kjo është e vërtetë për krejt letërsinë perëndimore”.
Schwarzi e ka marrë shembull presidentin rus, Vladimir Putin, i cili kishte pohuar se i kishte lexuar gjigantët e letërsisë ruse, Fjodor Dostojevskin dhe Leon Tolstojin, duke e komentuar se çfarë mund të ketë nxjerrë ai nga leximi i këtyre veprave, gjë të cilën ai e vë fillimisht në dyshim të ketë ndodhur.
“T’jua jap një shembull se si letërsia na ndihmon t’i kuptojmë fushat tjera. Vladimir Putini ka pohuar t’i ketë lexuar Fjodor Dostojevskin dhe Leon Tolstoin. Ne dyshojmë shumë për këtë. Mirëpo, ajo që ka mundësi ta nxjerrë ai nga to është që ai është në situatë të vështirë për shkak të Perëndimit”.
“Kishte pasur një debat në shekullin e nëntëmbëdhjetë, edhe në romane por edhe në politikë dhe filozofi, midis sllavofilëve dhe Perëndimorëve. E Putini identifikohet me sllavofilët, me idenë që rusët janë më intuitivë, më mistikë. Më vonë gjatë jetës së tij ai u bë ortodoks rus. Një pjesë e madhe te Dostojevski, veçanërisht te Shënime nga nëntoka, është kritikë e mënyrës se si Perëndimorët mendojnë – ideja që Perëndimorët besojnë se mund të kuptojnë gjithçka përmes një testi provash”.
“Andaj ajo perspektivë sllavofile kritikon nocionin që gjithçka mund të kuptohet përmes racionalizmit.Prandaj, Putini, me të cilin as që dua të kem punë meqë ra fjala, pohon që nuk po respektohet mënyra e tij e të menduarit, mënyra ruse e të menduarit, dhe që ai disi po përjashtohet si sllavofil, dhe me sllavovil nënkupton që mënyra sllavofile e të menduarit është ndryshe”.
“Arsyeja se pse po e trajtoj këtë gjë për një moment është se pse librat na mësojnë për sjelljen njerëzore , për atë dikotominë bazike. Mendoj që jemi të interesuar në sjelljen njerëzore, jemi të interesuar në gramatikën e motiveve, në këtë rast  gramatika e motiveve është një lloj leximi i së vullnetshmes sepse Dostojevski dhe Tolstoi janë humanistë dhe brengosen për lidhjet personale. Brengosja për sjelljen njerëzore na mundëson që ta analizojmë kontekstin politik e po ashtu edhe lidhjet personale”.
The post Sjellja njerëzore, fokus kryesor i analizës së një vepre letrare appeared first on Klan Kosova.