Veliki brodolomi Jadrana: Sila mora

POVZETEK

Navigare necesse ili "ploviti se mora" stara je latinska poslovica koja najbolje oslikava značaj plovidbe Jadranom u antičko doba. Nevremena, podvodni grebeni i ćudljive morske struje poslale su na dno Jadrana neznani broj starih antičkih jedrenjaka i njihovih posada. Danas se njihov plavi grob može prepoznati jedino kao brežuljak sazdan od amfora na morskome dnu, jer je vrijeme zbrisalo gotovo svaki drugi trag njihova postojanja. No jedrenjaci su plovili dalje kroz stoljeća i bili su sve veći i čvršći, prkoseći vjetru i oluji. Prevozili su sve što je čovjeku trebalo za njegov svakodnevni život na obalama Jadrana, ploveći cijelim Sredozemljem i uzduž obala Afrike, pa i puno dalje... Za obranu od gusara naoružali su ih topovima, a mnogi su ušli u povijest kao vitke i brze galije, čiju su slavu stvarali galijoti, do smrti zakovani za vesla kao živi pogon kada vjetar utihne i nastupi bonaca. Jedrenjaci su bili udarna snaga velikih mornarica u odlučujućim bitkama za prevlast u Jadranskome moru u 17. i 18. stoljeću, i mnogi su svoje drvene kosti rasuli u jadranskom podmorju. Naša ekipa snimala je mjesto gdje je potonuo najstariji do danas poznati brod s teretom grčkih amfora, istraživala je ostatke rimskog brodoloma kod Visa, kao i mletačke galije kod Biograda na moru s bogatim teretom te ostatke još neistraženog ratnog jedrenjaka kod otoka Visa.
Suredateljica: Dana Budisavljević