Persona non grata

OPIS

Uhonorowany licznymi nagrodami film twórcy "Barw ochronnych", "Cwału", "Spirali", "Życia jako śmiertelnej choroby...". Krzysztof Zanussi za dramat "Persona non grata" otrzymał na festiwalu w Gdyni w 2005 roku Nagrodę Jury, a nagroda za drugoplanową rolę męską przypadła Nikicie Michałkowowi. Z kolei Polska Nagroda Filmowa Orzeł 2006 została przyznana za najlepszą muzykę, dźwięk, montaż oraz drugoplanową rolę męską dla Jerzego Stuhra. "Persona non grata" to psychologiczny portret niemłodego już człowieka, Wiktora, któremu trudno się pogodzić z nagłą śmiercią ukochanej żony. Reżyser uczynił ze swego bohatera postać tragiczną. Wiktora dręczą wątpliwości, zatruwają myśli podejrzenia, nie wierzy nawet przyjacielowi z dawnych lat. Miotany na przemian gniewem i niepokojem, trwa w beznadziejnej walce z samym sobą aż do przejmującego zakończenia. Wiktor Leszczyński jest ambasadorem Polski w Urugwaju. Poznajemy go w chwili, gdy umiera jego ukochana żona, która odeszła tak nagle. Helena miała wylew, Wiktor nie był przygotowany na jej śmierć, miał jej jeszcze tyle do powiedzenia. Pogrążony w żalu czuwa przy łożu zmarłej, nie kryjąc łez rozpaczy i bólu. Na uroczystość pogrzebową w Polsce przybywa mnóstwo ludzi. Ku zaskoczeniu wdowca na pogrzebie zjawia się również rosyjski wiceminister spraw zagranicznych. To dawny znajomy Wiktora, z którym on i jego żona przyjaźnili się przed 20 laty. Wiktor był wówczas działaczem podziemia, a Oleg stawiał pierwsze kroki w rosyjskiej dyplomacji w Polsce. Rozmowa między przyjaciółmi sprzed lat nie trwa długo. Oleg nie ma wiele czasu, właśnie wybiera się w podróż służbową do Montevideo. Krótka wymiana zdań sprowadza się jedynie do wyrazów współczucia i chwili wspomnień. Wiktor chciałby przedłużyć spotkanie i w końcu rozwiać dręczące go od lat wątpliwości. Na jego przyjaźni z Rosjaninem cieniem się kładzie podejrzenie o zdradę i nielojalność. Wiktorowi nie daje spokoju myśl, że Oleg i jego żona mieli romans, podejrzewa również, że ten przed dwudziestu laty był oddelegowany do infiltracji polskiego podziemia. Wkrótce po pogrzebie ambasador Leszczyński wraca do swojej placówki w Urugwaju, przywożąc urnę z prochami ukochanej żony. Mimo niedawnej tragedii sprawuje twarde rządy, nie ufa nikomu, wyraźnie w ogóle nie lubi ludzi. Od razu łaja swego radcę, zarzucając mu, że ten pod jego nieobecność pisał do Warszawy donosy. Jest podejrzliwy i nieufny. Ambasada przeżywa kłopoty: brakuje środków finansowych, a właściciel budynku chce podnieść czynsz aż czterokrotnie. Jest jeszcze sprawa rozbudowy, którą poprzedni ambasador przeprowadził rzekomo bez pozwolenia. W każdym razie stosowne dokumenty gdzieś przepadły. Sen z powiek Wiktorowi spędza ponadto umowa sprzedaży śmigłowców. Próbuje za wszelką cenę przeforsować niezwykle korzystną dla Polski transakcję, ale obawia się, że jego największym konkurentem może być Rosja. A ambasadę na pewno infiltruje rosyjski wywiad. Właśnie w polskiej ambasadzie w Urugwaju rozpoczyna służbę nowy konsul, Waldemar. Przybywa wraz ze swą świeżo upieczoną żoną Oksaną, którą poznał podczas studiów w Rosji. Wiktor jest zafascynowany piękną Rosjanką, ale jednocześnie podejrzewa ją o szpiegostwo. Sam prowadzi prywatne śledztwo w tej skomplikowanej sprawie. Nie ułatwia mu zadania radca, dopuszczający się najwyraźniej malwersacji, ani Waldemar, który mimowolnie zostaje wplątany w aferę związaną z narkotykowym przemytem. Dramat psychologiczny, 113 min, Polska/Włochy/Rosja 2005