Zmruż oczy

OPIS

Nakręcony w ciągu zaledwie trzech tygodni, bardzo skromnymnakładem środków, debiut fabularny Andrzeja Jakimowskiego okazałsię prawdziwą rewelacją FPFF w Gdyni w 2003 r. i zyskał mianojednego z najpiękniejszych filmów, jakie w ostatnich latach powstaływ Polsce. Oprócz Nagrody Specjalnej Jury, nagrody za zdjęcia, debiutreżyserski, scenografię i kostiumy na festiwalu w Gdyni, filmotrzymał ponadto nagrodę FIPRESCI w Mannheim, Złotą Różę naMFF w Soczi i nagrodę główną jury na MFF w San Francisco orazliczne wyróżnienia krajowe. Publiczność Lata Filmowego wKazimierzu Dolnym w 2003 r. uznała "Zmruż oczy" za najlepszypolski film. Pochwały i nagrody są w pełni uzasadnione, bo też Jakimowskinakręcił film o niezwykłej urodzie plastycznej, pełen poezji i życiowejmądrości, skłaniający do refleksji, działający kojąco jak delikatnydotyk dłoni. Jego bohaterowie potrafią wyjątkowo intensywnie, zmysłowo doświadczać swego istnienia, napawać się życiem, choćpozornie nic się w nim nie dzieje. Ci, którzy wtargną do ichkrólestwa - wiecznie zagonieni, pochłonięci robieniem kariery ipieniędzy, pod ich wpływem i pod urokiem niezwykłego miejsca teżzaczną się zmieniać. Uświadomią sobie, że nie muszą się tak bardzoobawiać, że coś ich ominie lub na coś nie zdążą, bo to, conajcenniejsze, mamy w sobie. Ogromnym atutem filmu są kreacjeaktorskie - zbudowane z półtonów, skupione i wyciszone, i tozarówno w wydaniu gwiazd tej miary, co Zbigniew Zamachowski, Małgorzata Foremniak czy Andrzej Chyra, jak i debiutantów - rewelacyjnej Oli Prószyńskiej jako Małej i stanowiącego niewątpliweodkrycie aktorskie Rafała Guźniczaka jako Sosnowskiego. 10 - letnia dziewczynka ucieka ze swego nowobogackiego domu, od wiecznie zajętych własnymi sprawami rodziców i znajdujeschronienie u byłego korepetytora Jaśka, nauczyciela i niespełnionegopisarza, który porzucił życie w mieście i został stróżem wlikwidowanym pegeerze, gdzie pilnuje resztek dobytku. Dziewczynkakradnie niepotrzebne jej w sumie drobiazgi, chcąc swoją ucieczką itakimi czynami zwrócić na siebie uwagę dorosłych. W zamian zaobietnicę, że porzuci kradzieże, Jasiek udziela jej azylu, dając słowo, że jej nie wyda. Stróż, a z nim także Mała, znajdują bratnie dusze wosobach wioskowego dziwaka Eugeniusza, wyalienowanego epileptykarecytującego grecką poezję, oraz nastoletniego syna jednego zpopegeerowców, "Sosnoszczuka", bystrego i dowcipnego obserwatorarzeczywistości. W poszukiwaniu dziewczynki do podełckiej wioski najpierw próbuje dotrzeć policja, ale jej samochód utyka w rowie (następnego ranka pozostaje po nim tylko rozgrabiony szkielet), a później rodzice Małej podróżujący luksusowymi autami, eleganccy, pewni siebie. Lekceważony przez nich outsider, który "nie ma samochodu, pieniędzy, ani kobiety, i który nie robi w życiu nic pożytecznego", uświadomi im, że ich zbuntowana córka nie potrzebuje nowego komputera czy lalki, ale miłości, zainteresowania, rozmowy. Jeśli zabiorą ją siłą, wcale jej nie odzyskają. Wystarczy tylko nachwilę przystanąć, zmrużyć oczy, by to dostrzec.